De Consumentenbond en andere mondiale consumentenorganisaties luiden de noodklok: er moeten dringend striktere regels en betere handhaving komen om greenwashing een halt toe te roepen. Uit recent internationaal onderzoek, uitgevoerd door internationale koepels voor consumentenorganisaties, blijkt dat consumenten die milieuvriendelijke producten willen aanschaffen, verstrikt raken in een wirwar van verwarrende groene labels en misleidende claims.
In dit onderzoek, waarin 12.000 consumenten wereldwijd, waaronder 1.000 uit Nederland, werden bevraagd, gaf 84% van hen aan regelmatig aandacht te besteden aan milieu-informatie bij hun aankopen. Echter, bijna twee derde van de ondervraagden ervaart een overvloed aan groene labels en logo’s die hoofdzakelijk lijken te dienen voor marketingdoeleinden. Dit maakt het voor hen bijzonder lastig om te beoordelen of de milieuclaims wel waarheidsgetrouw zijn.
Een verontrustende constatering is dat consumenten vaak niet weten aan welke criteria een bedrijf moet voldoen om een groen label te mogen voeren. Zo denkt een meerderheid dat de aanduiding ‘ CO2-neutraal’ betekent dat producten zonder CO2-uitstoot worden vervaardigd, terwijl dat lang niet altijd het geval is. Bovendien gaat negen op de tien mensen ervan uit dat bedrijven die CO2-claims maken, wettelijk verplicht zijn om hun uitstoot te verminderen, terwijl dit niet strookt met de werkelijkheid.
Directeur Sandra Molenaar van de Consumentenbond reageert bezorgd: “Dit onderzoek toont overduidelijk aan dat het voor consumenten een haast onmogelijke opgave is om greenwashing te doorzien. Het zou niet aan de consument moeten liggen om waarheid van leugen te onderscheiden. Consumenten verwachten – en terecht – dat de overheid garandeert dat claims en labels betrouwbaar zijn.”
Opvallend genoeg blijkt uit een onderzoek van de Europese Commissie dat maar liefst de helft van de groene claims nauwelijks of zelfs helemaal niet geverifieerd is. Maar liefst 40% van deze claims wordt niet ondersteund door enig bewijsmateriaal. Om deze problematiek aan te pakken, pleiten Europese consumentenorganisaties voor een hardere aanpak van greenwashing. Vage claims, zoals ‘ CO2-neutraal’, zouden verboden moeten worden. Daarnaast zou de EU strengere eisen moeten stellen aan goedkeuring, zodat enkel betrouwbare claims en labels overblijven, zoals het EU Ecolabel.
Een lichtpuntje is dat claims voor de secundaire markt rechtvaardig zijn, zonder enige twijfel. De aanschaf van een gebruikte smartphone in vergelijking met een nieuw toestel heeft aantoonbaar een positieve milieu-impact, met een aanzienlijke vermindering van CO2-uitstoot tot wel 50 kg. Dit vormt een heldere uitzondering op de vage en misleidende claims die momenteel de consumentenmarkt overspoelen.
