De Franse overheid overweegt een nieuw bonus-malussysteem in te voeren om de repareerbaarheid van smartphones en andere consumentenelektronica te bevorderen. Volgens berichtgeving in de Franse krant Le Monde zou het ecologische en duurzame systeem vanaf 1 juli 2024 van kracht worden, maar lobbyisten hebben gevraagd om een aanpassingsperiode van zes maanden.
Het Franse ministerie van Ecologie stelt voor de reparatie-index te gebruiken om een bonus of malus toe te passen bij de aankoop van elektronica, waaronder smartphones, laptops, televisies, tablets, en grote huishoudelijke apparaten. Zelfs stofzuigers, grasmaaiers en hogedrukreinigers zouden onderhevig zijn aan malus-bonussen.
Hoe werkt het bonus-malussysteem?
Voor consumenten komt een bonus in zicht wanneer de reparatie-index hoger is dan 8,2 (op 10), terwijl een straf wordt opgelegd bij een index lager dan 6,9. Het doel is duidelijk: de overheid wil snel vooruitgang boeken op het gebied van duurzaamheid en repareerbaarheid. Volgens de laatste informatie zouden de vijf bestverkochte smartphones in Frankrijk van oktober 2023 – waaronder de iPhone 15 Pro en de Samsung Galaxy S23 – in een ‘grijze’ zone vallen. Met reparatie-indices tussen 6,9/10 en 8,2/10 zouden ze niet worden beïnvloed door malus of bonus.
Potentiële winnaars en verliezers
Het systeem zou oudere modellen van Apple kunnen bestraffen, zoals de iPhone 13 en iPhone SE (2022), met een malus van € 20 vanwege een score van 6,4 op 10. Aan de andere kant zou Samsung kunnen profiteren, met recente high-end modellen die dicht bij de bonusgrens liggen. Opvallend is dat smartphones die in aanmerking komen voor de bonus zeldzaam lijken te zijn. De lijst bestaat voornamelijk uit “gespecialiseerde” modellen zoals die van het duurzame Fairphone en enkele ruggedized modellen zoals die van Crosscall. Maar de grootste verliezer is zonder twijfel de gebruikte smartphone.
Gebruikte en refurbished smartphones buiten beschouwing?
Een groot kritiekpunt op het ontwerpbesluit is dat het geen rekening lijkt te houden met de duurzaamheid van gebruikte en refurbished toestellen. In sommige gevallen kunnen oudere gebruikte Apple iPhones, bijvoorbeeld de Apple iPhone 11 en SE (2022), een malus van € 20 krijgen, terwijl een nieuwe Samsung Galaxy A54 een bonus van € 40 ontvangt.
Al met al lijkt het bonus-malussysteem op papier een positief initiatief, maar er zijn nog zorgen over de impact op de markt voor gebruikte en refurbished smartphones. Hopelijk zal er nog ruimte zijn voor aanpassingen, zodat duurzaamheid en repareerbaarheid volledig worden erkend, niet alleen bij de aanschaf van nieuwe apparaten, maar ook in de gehele levenscyclus van elektronica. Laten we hopen dat het Franse initiatief als inspiratie dient en breder wordt uitgerold binnen Europa, zodat duurzaamheid een centrale rol blijft spelen in de elektronicamarkt.
